چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟

نحوه ساخت پوشش سوپرمات سیلیکاتی برای چوب و MDF

اگر دنبال فینیـشی فوق‌العاده مات، قابل‌نَفَس و مینیمال روی مبلمان چوبی یا پنل‌های MDF هستید، احتمالاً از خودتان پرسیده‌اید «چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟». پوشش‌های سیلیکاتی به‌صورت کلاسیک برای سطوح معدنی (گچ، سیمان، سنگ) توسعه یافته‌اند؛ با این‌حال، با «فرمولاسیون هیبرید» و چند ترفند اجرایی، می‌توان روی چوب و MDF هم به سوپرمات واقعی و پایدار رسید—بدون برق‌زدگی، با عبور بخار رطوبت و حس لمسی طبیعی.

این راهنمای تخصصی اما روان، از مبانی تا نسخه‌های فرمول، از ترتیب اختلاط تا کنترل در کارگاه، و از رفع‌عیب تا تست‌های کیفیت را پوشش می‌دهد تا چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟ به یک دستورکار عملی تبدیل شود.

چرا سوپرمات سیلیکاتی اینقدر پرطرفدار است؟

• ظاهر مینیمال و ضد‌برق

• قابلیت تنفسی و کاهش حبس رطوبت زیر فیلم

• مقاومت عالی در برابر UV (به‌ویژه با بایندر پتاسیمی)

• بوی کم و VOC پایین‌تر نسبت به بسیاری از سیستم‌های حلالی

اگر بخواهیم واقعاً پاسخ دهیم که چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟ باید از همین مزایا شروع کنیم و در ادامه با محدودیت‌های چوب و MDF تطبیقشان دهیم.

چوب و MDF چه تفاوتی دارند؟

• چوب طبیعی، آوند و تَنَنین دارد؛ جذب ناهمگون و احتمال لک‌زنی.

• MDF یکنواخت‌تر است ولی «لبه‌های بریده» بسیار مکنده‌اند و اگر آب‌بند نشوند، پرز می‌دهند و موج می‌افتد.

به‌همین دلیل، پاسخ عملی به «چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟» دو شاخه دارد: نسخه مناسب چوبِ طبیعی (با بلوک‌کردن تَنَنین) و نسخه ویژه‌ی MDF (به‌خصوص آب‌بندی لبه‌ها).

انتخاب بایندر سیلیکاتی

• سیلیکات پتاسیم: ظاهر تمیزتر، ریسک کمتر سفیدک ظاهری، انتخاب مرسوم برای فینیش‌های نما و دکور

• سیلیکات سدیم: اقتصادی‌تر و واکنش‌پذیر، مناسب اجزای غیرنما یا زیرکار

برای سوپرمات دکوراتیو روی چوب و MDF، معمولاً پتاسیمی ارجح است. اما اگر محدودیت بودجه دارید، نسخه سدیمی هیبرید هم با رعایت ظرایف، نتیجه می‌دهد.

نقش هم‌ بایندر انعطاف

پوشش‌های صرفاً سیلیکاتی روی چوب/کارتن چوبی می‌توانند شکننده شوند. راه‌حل صنعتی، «هیبرید معدنی–آلی» است: درصد کمی هم‌بایندر آکریلیک آب‌پایه (یا امولسیون پلیمر سازگار با قلیا) که انعطاف و چسبندگی روی سوبستراهای آلی را بالا ببرد، بدون این‌که ماتی و نفوذ را قربانی کند.

کنترل «سوپرمات» واقعی

سوپرمات تنها با کم‌کردن براقیت به‌دست نمی‌آید؛ باید «سازه‌ی مات‌کننده» پایدار باشد:

• سیلیکا مات‌کننده با توزیع دانه کنترل‌شده (d50 حدود 5–7 میکرون)

• فیلرهای لایه‌ای (تالک) برای شکست نور و کاهش برّاقی

• نسبت درست TiO₂ (برای سفیدها) تا «هَیز» ناخواسته ایجاد نشود

• ماتی هدف: کمتر از 5 واحد براقیت در زاویه 60° و زیر 15 در 85°

فرمول پایه پیشنهادی (چوب)

درصدها به‌صورت «وزنی روی کل فرمول» هستند و باید با دیتاشیت مواد واقعی هم‌تراز شوند. این یک نقطه شروع است:

• محلول سیلیکات پتاسیم (۳۵–۳۰٪ جامدات): 18–24%

• سیلیکا کلوئیدی (۳۰٪): 3–6%

• هم‌بایندر آکریلیک آب‌پایه (۵۰٪ جامدات): 6–10%

• سیلیکا مات‌کننده (d50≈5–7µm): 5–8%

• کربنات کلسیم میکرونیزه: 10–15%

• تالک صفحه‌ای: 5–8%

• TiO₂ روتایل (برای سفید/روشن): 4–8%

• عامل سیلان کوپلینگ (مثلاً آمینوسیلان): 0.3–0.8%

• غلظت‌دهنده سلولزی/HEUR: 0.2–0.4%

• دیفومر سازگار با قلیا: 0.1–0.2%

• ترکننده/دیسپرس‌کننده: 0.2–0.5%

• آب DI تا رسیدن به ویسکوزیته هدف (KU 70–85)

هدف این نسخه: سوپرمات قابل‌سنباده، تنفسی، با چسبندگی مطمئن روی چوب.

فرمول ویژه MDF و لبه‌ها

MDF در لبه‌ها آب می‌کشد و پُرز می‌دهد. نسخه‌ی زیر کمک می‌کند:

• سیلیکات پتاسیم: 20–25%

• سیلیکا کلوئیدی: 4–6%

• آکریلیک آب‌پایه (۵۰٪): 8–12%

• فیلر بسیار ریز (CaCO₃ ≤5µm): 8–12%

• مات‌کننده سیلیسی: 4–6%

• واکس امولسیون (برای مقاومت به پولیش/سایش): 0.5–1.0%

• سیلان کوپلینگ: 0.3–0.6%

• غلظت‌دهنده و دیفومر: طبق نیاز

• آب تا ویسکوزیته هدف

برای لبه‌ها، یک سیلرِ پیش‌دستی رقیق‌تر (سیلیکات پتاسیم 1:1 با آب + 1–2% سیلیکا کلوئیدی) بزنید، 30 دقیقه صبر، سپس سنباده‌ی نرم 400–600، بعد لایه اصلی سوپرمات.

ترتیب اختلاط و دیسپرس

1. آب + ترکننده/دیسپرس‌کننده + دیفومر → همزن 5 دقیقه

2. پیگمنت/فیلرها (TiO₂، کربنات، تالک) → دیسپرس تا هگمن 6–7

3. سیلیکا مات‌کننده → اضافه آرام برای جلوگیری از خردشدن

4. سیلیکات پتاسیم + سیلیکا کلوئیدی → مخلوط یکنواخت

5. هم‌بایندر آکریلیک → سرعت پایین، 5–10 دقیقه

6. سیلان کوپلینگ (از پیش هیدرولیز شده در آب قلیایی ملایم)

7. تنظیم ویسکوزیته، فیلتر 100–150 میکرون

pH نهایی 10.5–11.5. ویسکوزیته KU یا cps را مطابق روش کاربرد تنظیم کنید (قلم/غلتک/HVLP).

آماده‌سازی سطح دقیق

چوب طبیعی

• سنباده یکنواخت 240–320، زدایش گرد با مکش

• بلوک‌کردن تَنَنین برای گونه‌های پرتانن (بلوط، گردو): یک لایه سیلر رقیق هیبرید (یا پرایمر آکریلیک سازگار با قلیا)

• تست نقطه‌ای برای جذب و یکنواختی

MDF

• توجه ویژه به لبه‌ها: سیلر رقیق + سنباده نرم + لایه اصلی

• سطح‌های پرداخت‌خورده کارخانه‌ای را مات کنید تا قفل مکانیکی ایجاد شود

روش اعمال و ابزار

• غلتک فوم ریز یا میکروفایبر 5–7 میلی‌متر برای پنل‌ها

• قلم موی باکیفیت برای گوشه‌ها و پروفیل‌ها

• اسپری HVLP (نازل 1.3–1.5 mm) برای یکنواختی ممتاز و نشستن بهتر مات‌کننده

• ضخامت خشک هر دست: 15–25 میکرون؛ دو یا سه دست نازک بهتر از یک دست ضخیم است

زمان خشک و کیور

در 23°C و RH≈50%

• خشکِ لمسی: 30–60 دقیقه

• نوبت بعدی: 2–4 ساعت

• سنباده بین‌دست‌ها: 400–600 بسیار سبک

• کیور کامل و تثبیتِ ماتی: 5–7 روز

برای پاسخ کامل به «چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟» باید بپذیریم که ماتی نهایی پس از چند روز پایدار می‌شود.

تست‌ های ضروری کارگاهی

• براقیت 60° و 85° (هدف: ≤5 و ≤15)

• Cross-cut روی چوب و MDF (هدف: رتبه 0–1)

• تست خراش خشکی (Scotch-Brite فشار ثابت)

• مقاومت به پولیش (Burnish) در مات‌های تیره

• لک‌پذیری نوشیدنی‌ها/روغن‌های سبک و پاک‌پذیری مرطوب

برای سطوح پرتردد (درب، میز)، اگر نیاز به مقاومت مکانیکی بالاتر دارید: یک روکش نازک «رویـه پلی‌سیلوکسان/آکریلیک مات» سازگار با قلیا در نظر بگیرید که ماتی را خراب نکند.

همخوانی با رنگ‌های بعدی

هیبرید سیلیکاتی زیر بسیاری از روکش‌های آب‌پایه می‌نشیند: آکریلیک‌های مات، پلی‌سیلوکسان‌های آب‌پایه و حتی لعاب‌های نیمه‌شفاف. شرط موفقیت: خشک و پایدار شدن قلیا در فیلم (کیور چندروزه) و تست سازگاری نقطه‌ای.

خطاهای پرتکرار و درمان

• راه‌راه شدن ماتی: اختلاط ناکافی مات‌کننده؛ از الک و زمان اختلاط کافی استفاده کنید.

• برق‌زدگی موضعی: ضخامت بیش‌ازحد یا فشار زیاد غلتک؛ دو دست نازک، یکنواخت حرکت دهید.

• پرز MDF پس از دست اول: سیلر نکردن لبه؛ سیلر رقیق + سنباده نرم + ادامه کار.

• لک تَنَنین روی چوب: بلوک‌کردن ناکافی؛ یک دست پرایمر سازگار با قلیا قبل از لایه‌های سوپرمات.

• سفیدک ظاهری ناپسند: رطوبت بالا یا خشک‌نشدن؛ تهویه بهتر و توقف کار در RH خیلی بالا.

• پوست پرتقالی در اسپری: ویسکوزیته بالا/فاصله کم؛ رقیق‌سازی جزئی و اصلاح تنظیمات HVLP.

ایمنی و پایداری

فرمول قلیایی است؛ دستکش و عینک الزامی. پاشش روی شیشه/فلز براق را فوراً با آب پاک کنید. ابزار بلافاصله با آب شسته شود. فرمول‌های آب‌پایه و محتوای معدنی، مسیر مناسب‌تری برای کاهش VOC فراهم می‌کنند.

سناریوهای کاربردی رایج

• پنل دیواری آکوستیک با بافت باز

• کمد و درب‌های داخلی با سوپرمات مخملی

• استیج و دکور صحنه بدون انعکاس

• شلف‌های دکوری؛ برای میز و صفحه‌کار پرتردد، رویه مقاوم پیشنهاد می‌شود

چک‌ لیست شروع سریع

• تعیین زیرلایه: چوب یا MDF و وضعیت لبه‌ها

• انتخاب بایندر: پتاسیم برای فینیش تمیزتر، سدیم برای اقتصادی‌تر

• نمونه کوچک 50×50 سانتی‌متر برای سنجش ماتی، چسبندگی و یکنواختی

• قفل‌کردن ترتیب اختلاط و ویسکوزیته

• برنامه‌ی دو یا سه دست نازک + سنباده بین‌دست‌ها

• پایش 7 روزه ماتی و مقاومت

قیمت و خرید انواع سیلیکات از کارخانه ایران سیلیکات

برای تهیه مواد پایه و اجرای سریع آنچه در «چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟» خواندید، به دسته‌های سیلیکات پتاسیم و سیلیکات سدیم مایع در iransilicate.com سر بزنید. با انتخاب ماژول (SiO₂:M₂O)، درصد جامدات و دانسیته مناسب، می‌توانید گرید هماهنگ با نسخه هیبرید خودتان را انتخاب کنید و در یک پایلوت کوچک، ماتی، چسبندگی و یکنواختی را قفل کنید. تیم فنی نیز می‌تواند در نسبت‌دهی، انتخاب مات‌کننده سیلیسی و تنظیم ویسکوزیته همراهی کند.

جمع‌ بندی کاربردی

• راه حل «چگونه برای چوب و MDF پوشش سوپرمات سیلیکاتی بسازیم؟» یک هیبرید معدنی–آلی است: سیلیکات پتاسیم/سدیم + درصد کنترل‌شده هم‌بایندر آکریلیک + مات‌کننده و فیلرهای مناسب.

• MDF نیازمند سیلر لبه و سنباده‌ی بین‌دست‌هاست؛ چوب نیازمند بلوک‌کردن تَنَنین.

• دو یا سه دست نازک، اسپری یا غلتکِ کنترل‌شده و کیور چندروزه، ماتی پایدار و یکنواخت می‌دهند.

• با تست‌های ساده (براقیت، Cross-cut، مقاومت به پولیش)، کیفیت را قبل از تولید انبوه تثبیت کنید.

پرسش‌ های متداول

1. آیا می‌توان سوپرمات کاملاً معدنی ساخت؟
   برای چوب/MDF بهتر است درصد کمی هم‌بایندر آکریلیک اضافه شود تا انعطاف و چسبندگی تضمین گردد، بدون کشتن ماتی و تنفسی.
2. چرا پتاسیمی برای نما/دکور توصیه می‌شود؟
   ظاهر تمیزتر و ریسک کمتر سفیدک ظاهری نسبت به سدیمی دارد؛ برای فینیش‌های مینیمال انتخاب امن‌تری است.
3. چگونه برق‌زدگی موضعی را حذف کنم؟
   فیلم نازک، مات‌کننده با توزیع دانه صحیح، سنباده بین‌دست‌ها و اجتناب از فشار زیاد غلتک؛ اسپری HVLP بهترین یکنواختی را می‌دهد.
4. آیا این سیستم ضدآب کامل است؟
   نه؛ «قابل‌نفس» است و در برابر رطوبت روزمره مقاوم. برای سطوح پرتردد یا تماس مکرر با آب، رویه‌ی محافظِ سازگار پیشنهاد می‌شود.
5. برای MDF لبه‌دار چه کنم؟
   سیلر رقیق سیلیکاتی + سنباده نرم + نسخه اصلی؛ این چرخه را تا حذف کامل پرز تکرار کنید.
6. آیا می‌توان رنگ تیره سوپرمات ساخت؟
   بله، با پیگمنت‌های مشکی/خاکستری و کنترل دقیق مات‌کننده. برای مقاومت به پولیش، مقدار کمی واکس امولسیون اضافه کنید.
7. چقدر بعد از رنگ‌آمیزی از کار استفاده کنم؟
   لمسی 30–60 دقیقه، بازپوشش 2–4 ساعت، و کیور کامل 5–7 روز. بار مکانیکی/سایش جدی را پس از کیور کامل وارد کنید.
8. آیا روی این لایه می‌توان دودستی پلی‌سیلوکسان زد؟
   بله، به‌شرط کیور کامل و تست سازگاری نقطه‌ای؛ ماتی حفظ می‌شود و مقاومت سطحی بالا می‌رود.
9. نسبت دقیق مواد را از کجا قطعی کنم؟
   با دیتاشیت گریدهای انتخابی و یک پایلوت کوچک. اعداد این مقاله نقطه شروع واقع‌بینانه‌ای هستند.
10. اگر براقیت از هدف بالاتر شد؟
    یا مات‌کننده کم است، یا توزیعش درست نیست، یا فیلم ضخیم/پُرجلد شده؛ درصد مات‌کننده و رئولوژی را اصلاح و با اسپری تست کنید.